Theo như nghiên cứu mới đây, não bộ phải tốn nhiều thời gian hơn để chúng ta xem xét được mộng ảo đặc trưng thị giác này.
Não bộ của chúng ta rất dễ bị đánh lừa bởi những thông tin thu nhận đến từ giác mạc, và những hình ảnh đánh lừa được nó được gọi chung là những mộng ảo đặc trưng thị giác – hay Optical Illustion.
Lợi dụng đặc trưng này, các nhà bác học đã tạo ra nhiều tấm ảnh ảo thị kinh điển, và một trong số đó là Pinna-Brelstaff – mộng ảo đặc trưng thị giác có hình thù những vòng tròn sát cánh nhưng theo chiều tỉ lệ nghịch.
Đây chính là ảo giác Pinna-Brelstaff.
Đây là một mộng ảo đặc trưng thị giác sâu sắc thú vị: Bạn đưa đầu đến gần hoặc ra xa, các vòng tròn bên trong bắt đầu xoay theo các hướng khác nhau. Nguyên nhân của hiện tượng này là vì hình thù của các vòng tròn khiến não bộ chúng ta bị lừa, đuổi ra cảm giác về di chuyển, dù chúng thực sự đang đứng yên.
Nói chung thì vì là mộng ảo đặc trưng thị giác, nên bản Pinna-Brelstaff chỉ là hình ảnh đánh lừa não bộ. Tuy nhiên theo một nghiên cứu mới đây thì mọi chuyện không dừng lại ở đó. Hóa ra, ảo giác này có thể khiến não bộ “đứng hình”, hoạt động chậm lại theo đúng nghĩa đen.
“Cơ chế chuyển đổi thần kinh giữa cái nhìn đồ vật trong thực tế và qua ảo giác thực sự vẫn còn bí ẩn” – trích trong báo cáo nghiên cứu.
“Việc tìm hiểu về cơ chế hoá học này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của não bộ”.
Cụ thể thì từ năm 2018, các chuyên gia từ Viện khoa học Trung Quốc đã thử theo dõi não bộ của 42 ứng viên bằng máy chụp cộng hưởng MRI từ khi quan sát ảo giác Pinna-Brelstaff. Tuy nhiên MRI có một vài hạn chế, nên không thể tung ra được cơ chế hoá học thần kinh ẩn sau đó.
Hệ thần kinh phải tốn thêm 15 mili giây để xử lý các hình ảnh này.
Vậy nên lần này, các chuyên gia quyết định thực hiện thí nghiệm trên những con khỉ vàng (Macaca mulatta). Họ cài một vài cực điện vào não của chúng để phân tích được những tiểu tiết sâu hơn.
Để thực hiện thí nghiệm thì trước tiên, chúng ta phải xác định xem khỉ vàng có thể cảm giác được mộng ảo đặc trưng thị giác này không. Họ đã để 9 ứng viên là người và 2 con khỉ (được gắn chặt đầu) theo dõi ảo thị này, đồng thời ghi lại di chuyển của mắt. Kết quả cho thấy, cả khỉ lẫn người đều có phản ứng tương tự khi quan sát ảo thị, nghĩa là khả năng cảm giác của cả 2 là như nhau.
Bước tiếp theo, các chuyên gia ghi lại hoạt động của não bộ. Những con khỉ tham gia thí nghiệm được huấn luyện để sự phân biệt hướng xoay của ảo thị. Kết quả, các chuyên gia cho biết ảo giác ấy đã kích hoạt phần não bộ cảm giác di chuyển trong não, giống như chúng ta được thấy các di chuyển ngoài đời thực.
Tuy nhiên có một điểm khác biệt: hệ thần kinh phải tốn thêm 15 mili giây để xử lý các hình ảnh này. Hay nói cách khác, não bộ đã bị “đơ” ra một chốc, dù chỉ là trong thời gian quá ngắn.
Không rõ vì sao não bộ lại “khựng” mất một chốc như vậy, nhưng giả thiết được đặt ra là não cần nhiều thời gian hơn để chuyển đổi giữa di chuyển ảo giác với di chuyển thực tế. Dẫu vậy, các nghiên cứu tương lai sẽ cần được thực hiện để xác định lại câu chuyện này.
Theo các chuyên gia, nhiều khả năng não bộ nhân gian cũng có phản ứng tương tự. Nhưng cũng như kết luận trên, chúng ta cũng cần các nghiên cứu tương lai xát nhận lại nó.
“Câu hỏi vẫn còn đó, rằng não bộ của các loài linh trưởng đã hoạt động như thế nào để sự phân biệt di chuyển thực tế và ảo giác”.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Neuroscience.
