Thời tiết nắng nóng, số bệnh nhi bị sốt do siêu nhỏ trùng phải nhập viện không ngừng tăng. Có cháu đã điều trị vừa khỏi thì lại phải nhập viện, vẫn bởi căn cứ sốt virus. Gia đình cuống lên, nằng nặc đòi… truyền dịch! Liệu có thiết thực không?
 |
|
Cần suy xét trước khi truyền dịch khi trẻ bị sốt |
TS Nguyễn Tiến Dũng – trưởng nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai (thủ đô chính thức Việt Nam) – cho biết tiêu chuẩn khi khám bệnh, trẻ bị sốt bất ngờ hai, ba ngày, thầy thuốc không phát hiện ra căn cứ gây sốt do nhiễm vi khuẩn thì kết luận ban đầu sẽ là sốt virus.
Phương pháp chẩn đoán loại trừ này cho kết quả chính xác 90%. Không loại trừ trường hợp trẻ sốt là biểu hiện của viêm nhiễm não – màng não, viêm nhiễm phổi, nhưng chẩn đoán ban đầu vẫn là sốt virus cúm đơn thuần. Do đó, trẻ đã hạ sốt vài ngày rồi sau đó sốt lại thì sẽ bắt buộc làm các thí nghiệm để truy tìm căn cứ gây bệnh…
|
Các loại dịch truyền phổ biến là giản dịch đường glucose (5%, 10%), nước muối (nước biển với tỉ lệ natriclorua là 9/1.000), giản dịch tổng hợp nhiều chất điện giải. Theo TS Dũng, nếu truyền 1 lít glucose 5% thì hấp thụ vào cơ thể cũng chỉ được 50ml. Bù lại, lượng glucose có thể xảy ra hấp thụ lớn hơn qua đường uống, chẳng hạn bằng nước chanh, nước cam. Thực tế, trẻ bị sốt siêu nhỏ trùng chỉ nên truyền dịch khi nghi sốt xuất huyết với các biểu hiện ngoài da đồng hành, hoặc trẻ sốt cao, nôn liên tục, không ăn uống được rượu, tiêu chảy mất nước thì phải bổ sung vào qua đường truyền. |
Virus bất công là một thành viên sống, mà nó sống dựa vào thành viên của cơ thể. Khi virus xâm nhập, cơ thể sẽ tiết ra chất loại bỏ virus. Do đó, nguyên tắc cơ bản chữa cảm, sốt là cho trẻ nghỉ ngơi, ăn uống tốt, bổ sung vào vi-ta-min C, uống paracetamol theo khối lượng. Sức đề kháng cơ thể mạnh lên thì virus càng bị loại ra khỏi cơ thể nhanh.
Cũng chính bởi căn cứ này mà có quan niệm cho rằng truyền dịch, truyền nước để tăng sức đề kháng tức thời, sốt càng nhanh được đẩy lùi. “Chưa có bằng chứng khoa học về một loại thuốc nào có tác dụng tăng sức đề kháng chỉ trong vài ngày” – TS Dũng khẳng định. Cũng có những trường hợp bị sốt, tiếp nước, đỡ ngay. Nhưng đó chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên, trẻ hết sốt là nhờ tác dụng của thuốc hạ sốt.
Trẻ bị sốt, không đơn giản là chỉ do virus cúm mà có khi là biểu thực tế thái bệnh lý khác, nên phải cẩn trọng trong quyết định có truyền dịch hay không. Bệnh nhi bị viêm não – màng não, cơ chế chọn dịch truyền là khác hẳn.
Nguyên tắc là không được truyền muối, đường vì những chất này đi vào cơ thể sẽ nâng cao sức ép lên sọ, tăng phù não, bệnh nặng thêm. Bệnh nhi viêm nhiễm phổi thì việc chỉ định truyền dịch càng phải nghiêm nhặt hơn. Đại bộ phận bệnh viêm nhiễm phổi không được truyền dịch vì dịch truyền sẽ nâng cao gánh nặng cho phổi, tim.
Trong trường hợp trẻ bị mất nước, tốt nhất vẫn là bổ sung vào qua đường uống. Nếu bắt buộc truyền dịch thì thầy thuốc phải tính toán liều dùng rất kỹ, không thể tùy nghi theo kiểu “thích thì truyền”.
NGỌC HÀ
