Buổi tham quan diễn ra sau cuộc toạ đàm “Phục hồi nghề đúc đồng truyền thống Cảnh Cao“, tổ chức tại thành phố Thanh Hoá ngày 30 và 31/12/2005, với sự tham dự của các nhà bác thuộc lòng Viện Khảo cổ, Viện Bảo tàng Lịch sử VN, Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á, Viện Sử học Việt Nam, Hội Cổ vật Thanh Hoa, Hội Sử học và Bảo tàng Thanh Hoá.
Những kết quả vừa đúc là trống đồng hoàn chỉnh, không hàn gắn, chắp vá, hoa văn kha khá sắc nét, âm thanh khi đánh lên mặt trống có tiếng chuông vang không bị rè, đã chứng tỏ đây là một thành công lớn.
|
Ngày 2/1, ông Bùi Tá Sơn- Giám đốc cơ sở phục hồi nghề đúc đồng truyền thống Cảnh Cao cho biết: Ông đã cùng các nghệ nhân đúc đồng làng Trà Đông, xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa biến thiên thành công trống đồng trống đồng Ngọc Lũ sau 2 lần đúc thử bại trận. Phiên bản trống cao 73cm, đường kính mặt trống rộng 60cm, trọng lượng nặng 115kg. Theo ông Sơn khẳng định thì do có một số trục trặc về mặt pháp lý nên biến thiên trống đồng này chưa hoàn toàn giống với trống đồng trống đồng Ngọc Lũ mà có sự pha trộn về hoa văn của cả trống đồng trống đồng Ngọc Lũ và Hoàng Hạ. Hiện biến thiên trống đồng trống đồng Ngọc Lũ đã được chuyển cho Tổ chức của thừa kế văn hóa thế giới UNESCO. |
Nơi đúc trống là một làng nghề ở giữa khu vực tìm được nhiều trống đồng, lại là nơi có truyền thống đúc đồng và đến nay vẫn không ngừng hoạt động. Do vậy, nhiều khả năng chính làng nghề này đã có được trải nghiệm đúc trống từ thời văn hóa Cảnh Cao. So với phương pháp đúc của người Việt xưa, phương pháp của nghệ nhân thời nay có đáng kể điểm chung:
1. Cách làm khuôn cũng là 3 mang ngoài, gồm 1 gương mặt, 2 khuôn thân. Khuôn trong, còn gọi là “thao” khi ghép với khuôn ngoài thì được một bộ khuôn hoàn chỉnh. Các nghiên cứu vết tích đúc trên các trống Cảnh Cao đều thể hiện cách đúc bằng bộ khuôn như vậy, mà vết tích chính là các đường gấp nổi còn lại trên trống Cảnh Cao thành phẩm.
2. Chất liệu làm khuôn cũng là chất liệu truyền thống, gồm hai cơ sở là đất thó, vỏ trấu. Chính những vị trí khảo cổ thuộc lòng văn hóa Cảnh Cao như Làng Cả (Phú Thọ) phát hiện ra khuôn đúc bằng đất nung đã cho thấy người xưa đúc đồng cũng bằng những khuôn đúc có các thành phần như vậy.
3. Việc lựa chọn hợp kim đồng – thiếc – chì cũng là một hợp kim mà người xưa đã dùng rồi để đúc những chiếc trống Cảnh Cao.
4. Việc tạo ra hệ thống các con kê định vị để đóng lại gương mặt và khuôn ngoài của trống cũng là cách người xưa làm để tránh cho khuôn bị chuyển dịch khi rót đồng. Điều này còn thể hiện rõ ràng trên vết tích một số số lượng nhiều của trống Cảnh Cao.
Trà Đông một thời là làng nghề nổi tiếng, cách đây vài chục năm, trong làng có vài trăm hộ gia đình sống bằng nghề đúc đồng cung cấp xê ri đồ dùng cho cả miền ngược lẫn miền xuôi. Trong làng vẫn còn đền thờ ông tổ nghề đúc đồng Khổng Minh Không. Tuy nhiên, làng nghề nay đang đứng trước nguy cơ bị xóa sổ trong cơn lốc kinh tế thị trường. Hiện tại chỉ vẫn còn 22 hộ gia đình vẫn còn dịp “nổi lửa” xưởng đúc.
