Đằng sau những chữ số thống kê hiện trên màn hình là công sứ toàn quyềnc của một đội ngũ cán bộ nhân viên theo dõi bằng xương bằng thịt.
Đội X đã là đội giữ bóng lớn hơn với 69% thời gian kiểm soát bóng. Đội Y là đội có nhiều đường chuyền hơn – 327 đường chuyền với tỉ lệ chính xác 83%. Giữa lúc trái bóng đang lăn, ta nhìn thấy những chữ số này hiện trên màn hình, đồng hành là lời biên tập viên đọc lớn những tham biến ấy. Ta tự hỏi những tham biến này ở đâu ra.
Trong thời đại của công nghệ, có lẽ ai trong chúng ta cũng nghĩ rằng những chữ số tiểu tiết trên là sự kì diệu của một hệ thống theo dõi tiên tiến tiến nào đó. Bạn vừa đúng vừa sai, hệ thống theo dõi tiên tiến ấy chính là những nhân thế đam mê, hiểu biết về trái bóng tròn bằng xương bằng thịt, và công việc của họ được hỗ trợ một phần bởi công nghệ.
Phòng phân tích đang tạo thành một cơ sở dữ liệu khổng lồ.
Những nhân thế nhiệt tâm ghi lại từng đường chuyền, từng pha tì đè, từng bước chạy
Với mỗi cú click và kéo chuột, những fan bóng đá ít tuổi trong phòng phân tích đang tạo thành một cơ sở dữ liệu khổng lồ, thay đổi cách mà môn thể thao vua được chơi, được xem và được phân tích.
Ta có hai cái tên nổi bật là Opta và Prozone, hai công ty đưa tham biến một trận túc cầu đi xa hơn là những bàn thắng và những lần thủ thành cản phá cú sút. Họ cho ta phần trăm đường chuyền thành công, số lần cản phá thành công, tỉ lệ giao chiến thành công và lớn hơn nữa.
Camera hiện đại không thể theo được toàn bộ những tham biến này, vì thế các công ty cung cấp tham biến trận đấu thuê thêm về những nhân thế thật, đa số là các chàng trai trẻ, làm thêm ngoài giờ công việc này ngoài giờ. Họ theo dõi và ghi lại mọi tiến độ trận đấu.
Những chàng trai trẻ theo dõi và ghi lại mọi tiến độ trận đấu.
12 năm trước, Opta vẫn chưa hề cung cấp những tham biến bóng đá như thời tại. Năm 2001, công ty mới chuyển công nghệ từ dùng giấy bút để ghi chép sang dùng máy tính.
Giữa lúc các vận động viên môn bóng rổ ăn mừng một pha lập công, thì những nhân thế tận tụy này có thời gian để tua lại xem lại bàn thắng, cũng cùng lúc đó là xem luôn những sự kiện khác đã diễn ra. Còn trong trận đấu, chuyên viên sẽ theo dõi đường chuyền của ai tới ai, cầm chuột kéo hai vị trí chuyền và nhận bóng ấy, rồi ghi chú lại xem ai vừa nhận đường chuyền. Trên màn hình của họ, hình ảnh nền là hình ảnh sân bóng, đè lên trên là video của trận đấu đang diễn ra.
Nhìn vào màn hình này, chúng ta sẽ bối rối chẳng biết đường nào mà lần. Nhưng với những chuyên viên đã quá quen với công việc, đó lại là câu chuyện khác. Họ cầm chuột, kéo hai điểm đầu và điểm kết thúc của đường chuyền vừa được thực hiện, khác hẳn với vị trí trái bóng trong thời gian thực.
Nhìn vào màn hình này, chúng ta sẽ bối rối chẳng biết đường nào mà lần.
Đội hình một đội bóng càng quái lạ, công việc của họ sẽ càng khó. Vậy nên khi đi làm việc với đội tuyển được tổ chức chặt chẽ, hàng nào ra hàng đó như Barcelona hay Real Madrid, thì tham biến được ghi lại chép tốt hơn nhiều.
Mà đam mê bóng đá cũng là một điểm mạnh khi đi làm nơi đây. Bởi lẽ có thể gọi đây là công việc “cho phép nhân viên đến làm, ngồi xem bóng xong đi về”. Cũng vì lòng nhiệt tâm với bóng đá, nên là không khí trong phòng đi làm chẳng khác nào một quán bia, một quán café bóng đá cả.
Có lời phàn nàn của người quản lý bộ phận tại Opta rằng: “dù có cố thế nào, nếu như Liverpool mà ghi bàn trong khi Man City kém một bàn, bạn cũng sẽ nghe thấy tiếng gầm rú từ người tuyên truyền Liverpool, thỉnh thoảng còn lại mấy từ khiếm nhã nữa”.
Điều kiện xét tuyển ngoài am hiểu bóng đá, biết dùng đồ công nghệ, đó còn là kĩ năng liên kết mắt-tay linh hoạt nữa. Họ đều phải gõ bàn phím nhanh mà không cần nổi lên trên. Một huấn luyện viên bóng đá hàng đầu có khi còn chẳng có được kĩ năng này, nhưng một game thủ thì lại có.
Ngoài biết dùng đồ công nghệ, các nhân viên còn phải biết kĩ năng liên kết mắt-tay linh hoạt nữa.
Bên cạnh yếu tố nhân thế là yếu tố công nghệ
Tồn tại hợp lí công nghệ theo dõi, hoàn cảnh của giải đấu sẽ quyết định công nghệ nào có được.
Trong quá trình luyện tập, một số đội áp dụng RedFIR, một công nghệ tiến triển bởi dân Đức. Nó là một phương tiện truyền sóng radio nặng 15 gram, có thể xảy ra gắn lên áo đấu, lên giày hoặc thậm chí là lên quả bóng, truyền dấu hiệu về các đầu nhận được đặt xung quanh trường đấu.
Mọi sự kiện diễn ra đều được ghi lại lại, ví dụ như đường chuyền, đường tạt bóng, bàn thắng, thậm chí là đếm bước chân, nhịp độ hay khoảng sân một vận động viên môn bóng rổ đã đề cập được. Frauhofer IIS, công ty xây dựng RedFIR, nói rằng hệ thống truyền bằng sóng radio này vượt qua mọi công cụ theo dõi khác, bởi lẽ nó sẽ sóng này ít bị ngăn chặn bởi các loại đồ vật.
Công nghệ của RedFIR.
Nhưng tỏ vẻ FIFA vẫn chưa áp dụng công nghệ này, phần nhiều là do công cụ nặng 15 gram trên sẽ thay đổi nhiều điều, nhất là khi được gắn hẳn vào quả bóng. Hơn nữa, đích tay vận động viên môn bóng rổ cũng không muốn thi đấu với một con microchip gắn lên chân hoặc lên bọc ống đồng.
Giải World Cup năm 2014 xét thấy công nghệ Matrics trợ giúp những chuyên viên phân tích chỉ số trận đấu, một công nghệ theo dõi hình ảnh được công ty Deltatre tới từ Ý tiến triển và sản xuất. Nó được lắp đặt tại mọi sân sự vận động, áp dụng một số công nghệ và phần nhiều thông đáng tin nhập thủ công để đưa ra những tham biến thời gian thực.
Hệ thống hoạt động như thế này: ba camera HD được đặt tại 3 vị trí khác nhau để nhận dạng 22 vận động viên môn bóng rổ, 3 trọng tài và 1 quả bóng. Hệ thống theo dõi tọa độ của ba đối tượng trên, đưa thông tin về các màn hình của một đội ngũ 74 người ngồi ngay tại nơi diễn ra trận đấu. Họ được hỗ trợ bởi một đội ngũ kĩ thuật nữa ở Ý, nơi tạo ra Matrics.
Cái hay của bóng đá còn nằm nhiều ở màn biểu diễn của các vận động viên môn bóng rổ trên sân.
Các thuật toán của hệ thống đếm số đường chuyền, tỉ lệ giữ bóng – bình thường, tỉ lệ này được tính bằng số đường chuyền thành công, và nhiều tham biến khác nữa; tổng thể là 350 thứ. Hệ thống nhận dạng hình ảnh cũng không hoàn toàn tự động. Trước mỗi trận đấu, cần có người nhập thủ công các thông tin như màu áo đội tuyển, màu áo trọng tài, định vị trí các vận động viên môn bóng rổ trên sân.
Công việc của những nhân thế tận tụy mặt sau màn hình máy tính, kết hợp với những camera công nghệ tiên tiến bắt trọn được giá trị của những vận động viên môn bóng rổ không ghi nên những bàn thắng bóng bẩy, mà chính là những người có những đường chuyền chuẩn như đặt, những người chạy đề cập cả một khoảng sân rộng để kiểm soát và càn quét – Đó cũng là những nhân thế đóng vai trò cực kì quan trọng xây dựng một chiến thắng.
Vẫn sẽ luôn có những người tuyên truyền nnôn oẹ lời cay đắng rằng chữ số họ quđảm bảo duy nhất là chữ số nằm ở góc trên cái màn hình, cái tỉ số trận đấu. Nhưng mặc kệ họ nói gì, kết quả chỉ là một phần, cái hay của bóng đá còn nằm nhiều ở màn biểu diễn của các vận động viên môn bóng rổ trên sân.
Và cứ sau mỗi đường chuyền, mỗi bước chạy hay mỗi cú sút, ở phòng phân tích tham biến trận đấu, lại có những nhân thế cần cù đang ghi lại mọi thứ để cho ta một cái nhìn vẹn toàn quanh trái bóng tròn.
