Monopod là dạng người trong truyện thần thoại, được báo cáo chỉ có một chân duy nhất ở giữa cơ thể, thường được báo cáo trong các quyển sách cổ.
Monopod hay skiapod (σκιάποδες) có nghĩa là một chân. Tên gọi này xuất hiện trong vở kịch The Birds của Aristophanes, được trình diễn lần đầu vào năm 414 trước Công nguyên. Giống người có hình thù kỳ quái này cũng được báo cáo trong tác phẩm Natural History của Pliny the Elder – một nhà tự nhiên học kiêm nhà triết học người Đế chế Rô-ma, khi ông ghi lại những câu chuyện của các nhà lữ hành kể về những cuộc gặp gỡ hoặc nhìn thấy người Monopod ở Cộng hoà Ấn Độ. Pliny nhnắm chặt rằng họ được nhà sử học kiêm nhà vật lý học người dân Hy Lạp cổ là Ctesias nhắc đến lần đầu tiên qua quyển sách Indika (India), một bản ghi chép quang cảnh của những người Ba Tư ở Cộng hoà Ấn Độ không còn hoàn chỉnh. Pliny báo cáo người Monopod như sau:
“Ctesias cũng nói đến một dạng người khác nữa, họ còn lại tên gọi là Monocoli, những người chỉ có một chân, nhưng có thể nhảy nhót nhanh nhẹn một cách đầy bất ngờ. Họ cũng được gọi là Skiapodae, vì có thói quen nằm ngửa, vào những lúc trời quá nắng nóng, và trú dưới bóng chân của mình để trốn nắng”.
Ngoài ra, còn rất nhiều diễn ngôn hoặc tác phẩm cổ của Đế chế Rô-ma và Hy Lạp có đề cập đến người Skiapodae (hay Monopod). Tuy nhiên, bất công lúc nào người ta cũng nhờ vào việc dạng người này thực sự tồn tại trên đời. Thánh Augustine (354-430) đã đề cập đến Skiapode trong tác phẩm The City of God, cuốn 16, chương 8 với tiêu đề mang tính nghi ngờ khi một dạng người kỳ quái như vậy lại có tính con cháu của Adam hay các con trai của Noah.
Truyền thuyết về Monopod được tiếp tục lưu truyền vào thời Trung Cổ. Tiêu biểu có thể đề cập là những dòng báo cáo của linh mục kiêm học giả Isidore xứ Seville trong tác phẩm Etymologiae:
“Người ta nói rằng dạng người Sciopod sống ở Ethiopia; họ chỉ có một chân và di chuyển với nhịp độ rất nhanh. Người Hy Lạp gọi họ là σκιαπόδες (những người trú trong bóng chân) vì khi trời nóng, họ sẽ nằm ngửa dưới đất và dùng bàn chân ngoại cỡ của mình làm bóng râm.”
Osma Burgo de Beatus, bản đồ của Beatus xứ Liebana.
Thậm chí, trong hình lập bản đồ Hereford Mappa Mundi cũng như bản đồ của nhà hệ thần học kiêm địa lý Beatus xứ Liébana thực hiện, còn cho thấy rõ hình vẽ người Sciopod ở bên lề thế giới.
Giải mã bí ẩn về người Monopod
Có nhiều giả thiết phủ nhận sự tồn tại của người Monopod và đề cập đến một lầm lẫn trong ghi chép của người xưa. Tiêu biểu có thể đề cập những ý kiến sau:
Theo giáo sư Carl A. P. Ruck (đại học Boston), suy nghĩ về người Monopod tại Cộng hoà Ấn Độ có thể liên quan đến vị thần Veda Aja Ekapad (vị thần này cũng có quan hệ đến hình thù một chân của thần Shiva).
Thần Veda Aja Ekapad.
Còn nhà lữ hành John xứ Marignolli (1338 – 1353) lại biện minh kĩ lưỡng hơn, sau khi ông du hành đến Cộng hoà Ấn Độ. John phủ nhận việc người Monopod có thật, cũng không có chuyện họ phải trú nắng trong bóng râm của bàn chân. Vì ông báo cáo rằng người Cộng hoà Ấn Độ thường khoả thân, họ thường mang theo một đồ dùng gần con cái lều nhỏ trên một cây gậy chống, khi gặp trời nắng hoặc mưa sẽ mở ra trú. Thậm chí, ông còn mang được sử dụng đó về Florence.
Một ý kiến khác cũng tỏ vẻ hợp lý để biện minh cho Monopod là việc những người nhận thấy hoặc kể lại đã báo cáo phóng đại hình ảnh của các thiền quê ở Cộng hoà Ấn Độ, khi các thiền sinh này thiền trên một chân.
Monopod và dấu ấn trong văn hóa đại chúng
Dù Monopod chưa được xác định có thực sự tồn tại hay không, thì qua thời gian, truyền thuyết về dạng người lạ lùng này cũng đã trở thành nguồn nguồn cảm hứng cho nhiều sáng tác văn học. Người ta có thể bắt gặp Monopod trong tiểu thuyết Chronicles of Narnia của C.S. Lewis, trong Saga Erik The Red của người Iceland, trong tác phẩm Baudolino của nhà thơ người Ý Umberto Eco. Gần gũi hơn nữa, Monopod đã trở thành tên gọi cho chân máy chụp ảnh – dụng cụ cũng chỉ có một đế đỡ.
