Một dấu chấm hỏi gây tranh cãi lớn cho giới khoa học suốt nhiều thập kỷ qua đã được trả lời, tất cả là nhờ… cục phân này.
Hãy vào thẳng vấn đề: Mới đây, khoa học đã thực hiện một nghiên cứu trên mẫu vật hoàn toàn đặc biệt. Đó là một cục phân, với niên đại từ cách đây 14.000 năm.
Nghe đến đây, bạn có thể sẽ tò mò rằng một cục phân tồn tại lâu như thế thì có gì đặc biệt để mà nghiên cứu? Nhưng với khoa học, đó là một mẫu vật rất có giá trị, giúp chúng ta trả lời dấu chấm hỏi khiến làm đau đầu biết bao thế hệ học giả bấy lâu nay: Ai là người đầu tiên khai phá châu Mỹ?
Người tiền sử đã sống ở châu Mỹ ít nhất là 14.000 năm.
Được biết, cục phân được xác định vị trí trong hang Paisley ở Oregon. Nó là mẫu vật tiếp theo trong chuỗi các vết tích của loài người tại châu Mỹ, vốn được cho là chỉ mới mở khoảng 11.500 năm trước mà thôi. Các vết tích ADN trong cục phân đã được phân tích từ trước, nên nghiên cứu lần này tiếp cận ở một góc độ khác: theo dõi vết tích chất béo (bao gồm cả cholesterol) – thứ được xác định vị trí trong ruột người và động vật.
“Ai là người đầu sắm sẵn cư ở châu Mỹ và từ khi nào, đây đã luôn là chủ đề gây tranh cãi cho khoa học trong hàng thập kỷ qua” – trích lời Lisa-Marie Shillito, nhà địa chất học từ ĐH Newcastle (Anh).
“Bằng việc thay đổi hướng tiếp cận, chúng tôi xác định rằng có những cộng đồng người tồn tại từ thời kỳ tiền Clovis (Clovis culture – nền văn hóa Paleo-American của Trung Mỹ và Bắc Mĩ)”.
Cục phân 14.000 năm tuổi.
Trên thực tế, mẫu phân này đã vấp phải tranh cãi về chuyện liệu nó thực sự là… sản phẩm hoá học của loài người. Bởi thực sự, quá trình kiến tạo địa chất sau 14.000 có thể khiến nó nhiễm các ADN khác từ bên ngoài. Tuy nhiên nghiên cứu lần này có thể giải thích được khúc mắc đó, vì quá trình nhiễm phải bẩn ít khi xảy ra khi phân tích chất béo – thứ có thể gìn giữ tốt hơn so với ADN.
Và kết quả cho thấy, cục phân này chắc chắn là do loài người thải ra. Hay nói cách khác, loài người đã sống ở châu Mỹ ít nhất là từ 14.000 năm trước, hoặc lâu hơn thế nữa.
Các nhà bác học còn nhận ra một điểm đáng chú ý, đó là vết tích chất béo của loài chó cũng trộn lẫn bên trong cục phân này. Nó cho thấy loài người và chó tỏ vẻ đã cùng tồn tại cùng nhau từ thời đại này.
“Nghiên cứu của chúng tôi nhắm thẳng vào các bằng chứng ADN về những người đầu tiên sống tại châu Mỹ” – John Blong, nhà địa chất từ ĐH Newcastle nhận định. “Chúng tôi xác nhận rằng loài người đã sống tại đây, trong khu hang đá vôi Paisley, vào biện pháp ước lượng cách đây 14.200 năm“.
Hang Paisley.
Các nhà bác học bên trong đã tìm ra lớn hơn 1 cục phân, và quá nửa trong số đó trùng khớp với loài người. Ngoài ra, đây cũng là những mẫu phân có niên đại lâu nhất được xác định vị trí ở Tây nửa trần gian. Và nhìn chung, thời điểm loài người tới đây thậm chí có thể sớm hơn nữa, nếu khoa học tiến bộ hơn về sau.
Bên cạnh đó, mẫu phân còn tiết lộ đáng kể điều, từ chế độ ăn cho đến tập tục của người xưa. Chẳng hạn, mẫu phân trong hang Paisley cho thấy họ thường ăn quả hạt, thú gậm nhấm, sâu bọ và cây cỏ.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances.
