Nếu mỗi năm, Việt Nam huấn luyện được 70-100 người thì phải sau 12 đến 15 năm nữa mới đủ để số cán bộ chuyên môn để hoạt động nhà máy điện hạt nhân. Theo Viện Năng lượng hạt nhân, diến biến nhân lực cho ngành hạt nhân nói chung và cho chương trình điện hạt nhân hiện nay ở đất mẹ là không mấy sáng sủa! 
Nếu như tại các khoa của mọi trường đại học, thí sinh nộp hồ sơ dự thi vào trường luôn phải chen chân quyết liệt thì từ hơn chục năm nay, các khoa vật lý hạt nhân ở các trường ĐH chính như Đại học Bách khoa thủ đô chính thức Việt Nam, ĐH Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia thủ đô chính thức Việt Nam luôn rơi vào trạng thái ế ẩm, điểm quy chiếu dù giáng cấp vượt quá những ngành khác nhưng chẳng mấy khi thu hút đủ học sinh theo học.
Mỗi năm, chỉ huấn luyện được… vài chục người!
Thi vào đại học nhiều, nhưng số thí sinh và vào học ngành hạt nhân chỉ vài ba mươi người mỗi năm… Trong ảnh: Một kỳ thi tuyển sinh vào đại học
Đào tạo nhân lực cho khoa học hạt nhân đã và luôn chỉ là một khoa học buồn vắng… Năm nào cũng vậy, số học sinh vào khoa học hạt nhân ở các trường đại học ngót nghét đôi ba mươi học sinh.
Viện Năng lượng hạt nhân, đơn vị đón đầu “kết quả” đầu ra đã kiệt sức tập trung vào việc huấn luyện đội ngũ phục vụ cho ngành mình. Viện đã cấp học bổng cho học sinh giỏi. Biện pháp tình thế này tuy có nâng cao số học sinh học vật lý hạt tăng lên nhiều lần chút ít nhưng không đủ sức hút đối với học sinh.
Một trong những căn cứ là do học sinh tốt nghiệp ngành vật lý hạt nhân khó kiếm được công việc, hoặc có thì mức lương cũng rất khiêm tốn do chuyên môn này chỉ đảm đương rất mơ hồ trong các trường đại học cũng như hiếm có ứng dụng sự thật trong xã hội.
Ngòai ra, còn phải kể đến quan niệm nếu gắn bó ngành hạt nhân hay hạt nhân còn chịu ảnh hưởng nhiều đến… khả năng đẻ ra!
Ngành hạt nhân: đang cần “trẻ hóa”!
Theo hướng dẫn của Cơ quan Năng lượng hạt nhân ở ngoài (IAEA), kế hoạch đưa một nhà máy điện hạt nhân vào hoạt động cần khoảng 3.500- 4.500 người, trong đó có khoảng 500-700 người có mức độ đại học và trên đại học, 700-1.000 kĩ thuật viên và 2.200-3.000 người lao động có tay nghề các loại.
Việc huấn luyện cán bộ đủ chuyên môn từ khâu tiền kế hoạch, quản lý kế hoạch, kỹ thuật, bảo vệ đến chạy thử nghiệm hoạt động và bảo trì, quản lý thải phóng xạ là không thuận tiện và không thể thực hiện trong một thời gian ngắn, dù có đầy đủ cơ sở vật chất.
Nếu mỗi năm, Việt Nam huấn luyện được 70-100 người thì phải sau 12 đến 15 năm nữa mới đủ để số cán bộ chuyên môn này.
Tính đến đầu năm 2005, VN mới chỉ có khoảng hơn 600 cán bộ lao động trong ngành hạt nhân, phần đông là cán bộ của Viện Năng lượng hạt nhân.
Trong khi đó, số cán bộ của Viện trong 10 năm qua lại suy giảm khoảng 20% do nhiều căn cứ: chuyển ngành khác, lao động cho công ty ngoại quốc, ở ngoại quốc lâu dài. Đáng lưu tâm, nhân lực ngành hạt nhân đang bị già hoá, tuổi trung bình của cán bộ Viện hiện là 45, hầu như không có cán bộ giỏi dưới 35 tuổi để đi huấn luyện tại ngoại quốc. Tình hình nhân lực ở Liên đoàn địa chất xạ hiếm, Trung tâm vật lý hạt nhân – Viện Vật lý… cũng không khả quan hơn.
Vấn đề nhân lực khoa học hạt nhân hầu như lẻ loi rơi trong một thời gian dài, đúng như nhận xét của các chuyên gia tại nhiều cuộc hội thảo chuyên đề do Viện Năng lượng hạt nhân tổ chức. Nếu thích có một nhà máy điện hạt nhân vào năm 2020, điều chắc chắn là bắt phải có kế hoạch huấn luyện thêm vào ngay từ hiện giờ.
