Một vệ tinh đo được cỡ xe buýt bị mất liên lạc từ năm 2012 có thể nổ tung và phóng thích một đám mây rác thải tương tự thảm họa trong phim Gravity.
Nguy cơ hình thành đám mây rác chết chóc đang chầu chực trên quỹ đạo thấp của dương gian, sau khi các chuyên gia phát hiện vệ tinh Envisat chiều ngang 9m đang trôi vật vờ ở độ cao dưới 790km cách mặt đất. Giới quan sát lo ngại Envisat có thể đâm vào các vệ tinh khác hoặc va chạm với rác vũ trụ. Tuy nhiên, kế hoạch hạ độ cao để Envisat rơi tự do xuyên khí quyển vẫn chưa có tínhm được do chi phí quá đắt đỏ.
Các chuyên gia châu Âu đang nỗ lực giải bài toán khó Envisat – (Ảnh: emol.com)
Mỗi năm, các nhà bác học tính toán được có đến 2 đồ vật di chuyển cách vệ tinh trên khoảng 200m, và từng có một phi thuyền đã phải được di chuyển tránh đường Envisat. Một vụ va chạm giữa Envisat với các đồ vật trên quỹ đạo có thể kích hoạt “hội chứng Kessler” – tức đám mây các mảnh vỡ di chuyển với nhịp độ nhanh, có thể dẫn đến những vụ va chạm khác. Đây là thảm họa mà hai nhân vật hư cấu chính trong phim Gravity (do diễn viên Sandra Bullock và George Clooney đóng) phải đương đầu với trong chuyến đi bộ ngoài không gian. “Đường đi của Envisat giao thoa với phần đông quỹ đạo của các vệ tinh gần đó”, Space.com dẫn lời Giáo sư George Fraser, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu không gian của Đại học Leicester (Anh), “Cứ thử tưởng tượng bạn đang chạy xe trên đường đường cao tốc nhưng lại thường xuyên có xe hơi tải cắt ngang”.
Các chuyên gia Đại học Leicester báo tin những sứ mệnh không gian tương lai sẽ gặp trở ngại khi muốn di chuyển qua khu vực đang bị Envisat chiếm đóng, một khi mây rác hình thành. Theo tính toán, công việc hạ quỹ đạo của vệ tinh nguy hiểm này phải cần đến 140kg chất đốt và thời gian 25 năm để nó di chuyển xuống độ cao có thể rơi tự nhiên xuống mặt đất. Cụ thể, sinh lực thiết thực để kéo vệ tinh qua quãng đường 90km cần lực hút 2,7 tỉ joule, tương đương 143,1kg chất đốt hydrazine. Điều này có thể thực hiện thành công, nếu thay chỗ 2 thùng chất đốt với sức chứa 80kg/thùng. Vấn đề thực sự là làm sao lắp được thùng chất đốt mới cho vệ tinh. Thông thường một vụ phóng vệ tinh phải tốn trung bình hàng trăm triệu kg chất đốt, với mỗi kg mất hàng chục ngàn USD.
Vào tháng 3/2002, Cơ quan Không gian châu Âu (ESA) đã phóng Envisat, vệ tinh quan sát dương gian, đảm nhiệm sứ mệnh đo đạc khí quyển, đại dương, địa hạt và băng cực. Nhiệm vụ ban đầu của vệ tinh này là chụp ảnh (với mức độ phân tích cao) địa cầu trong 5 năm, sau đó tiếp tục kéo dài sứ mệnh này thêm 5 năm nữa. Tuy nhiên, đến năm 2012, Envisat mất bắt liên lạc dương gian và hiện ở độ cao dưới 790km. Đây cũng là độ cao tập trung nhiều rác vũ trụ nhất trên không gian quanh hành tinh xanh. Tạm thời giới chuyên gia vẫn không có sẵn cách giải quyết xử lý vệ tinh đó, nhưng ESA đang nghiên cứu khả năng triển khai các sứ mệnh tương lai để “tóm” những vệ tinh giống như Envisat đang trên quỹ đạo. Dự kiến, một hội nghị bên ngoài sẽ tổ chức tại Hà Lan vào tháng 5 tới để đánh giá các công nghệ liên quan đến kế hoạch e.DeOrbit, tức sứ mệnh dọn rác không gian.
