Ở thời đại công nghệ số như hiện nay, báo chí rồi cũng sẽ tự động hóa và robot GUARBOT đang “nỗ lực” để trở thành một nhà báo thực thụ?
Tờ Guardian của Anh cho rằng việc rà soát những email, sàng bổ ra thông tin đắt giá phục vụ người đăng kí thật sự là một công việc nhàm chán, gây tiêu lãng phí phí nguồn nhân lực, đặc biệt nếu bài viết chỉ đơn thuần là sự kiện và chữ số. Liệu có nên chuyển việc này cho máy tính để phóng viên đầu tư lớn hơn vào các bài báo mang tính điều tra và phân tích?
Nhà diễn tiến Will Franklin của Guardia hiện đang nghiên cứu robot GUARBOT đúng “chuẩn” phóng viên. Ông áp dụng hệ thống Content API của Guardian bổ ra các nhóm từ, trợ động từ và mẫu câu thông dụng dùng trong tuyển tập cùng chủ đề, trong khi vẫn đánh dấu các cụm từ hình thành sự hấp dẫn riêng của từng bài viết như tên người hoặc vị trí liên quan. Sau đó dựa theo cách hoạt động của SCIgen – một phương tiện nổi tiếng chuyên tạo ra các bài báo giả, ông sắp xếp cụm câu/từ đã lọc vào một đoạn văn áp dụng ngữ pháp đúng với mọi văn cảnh và chứa bộ nguyên tắc bỏ trống chỗ của cụm từ riêng.
Robot về sau sẽ ttàn tệ như một phóng viên thực thụ – (Ảnh: Guardian)
Tuy nhiên, vấn đề của GUARBOT là chưa thể hiểu chính xác phải điền gì vào khoảng trống và theo đó nó chỉ có thể tạo ra một bài viết đúng ngữ pháp nhưng không xui khiến. Nếu GUARBOT xác định được văn cảnh để áp dụng đúng từ, ít nhất đây sẽ là một bước tiến đúng hướng mà Will Franklin mong muốn.
Nhiều tổ chức truyền thông đang tìm kiếm các nhà diễn tiến nghĩ ra phương cách thông minh, kết hợp cùng thuật toán máy tính để sản xuất tin tức hàng ngày.
Trang điện tử Forbes.com đã và đang áp dụng nền tảng trí tuệ hoá học của Hãng công nghệ Narrative Science để sản xuất tin tức tự động từ nguồn dữ liệu trực tiếp và nội dung nhận thức tổng hợp từ các bài cảnh báo đó. Yếu tố giúp thế giới hóa việc này là nội dung nhận thức tin nhanh công ty thường có xu hướng tuân theo một công thức nhất quyết và nặng về số liệu, thời gian, chứng khoán hay tên công ty.
Trong khi đó, tờ Los Angles Times áp dụng robot để đưa thông tin các trận động đất nhờ một thuật toán thu dữ liệu cường độ, thời gian, vị trí động đất từ trang web của Cơ quan Khảo sát địa chấn Mỹ (US Geological Survey).
Câu hỏi đặt ra là liệu robot sẽ có khả năng viết các bài báo với quan điểm hay lối phân tích riêng biệt hay không? Trong một nghiên cứu hồi đầu năm 2014, nhà bác học người Thụy Điển Christer Clerwall nhận thấy độc giả không thể nhận diện nhiều khác biệt giữa các bài báo thể thao máy “viết” và nhân gian thảo. Bài viết của robot được tôn trọng hơn về phẩm chất mô tả thông tin. Rất khó để đưa ra bất kỳ kết luận nào từ một nghiên cứu còn ngổn ngang, mã hóa vội vã và thiếu tính xác thực. Vì thế, có lẽ chúng ta vẫn cần những nhà báo và vững cho rằng báo chí không tự nhiên mà có. Nhưng chắc chắn “nhà báo” robot sẽ là suy nghĩ thú vị.
