Hoa là sản phẩm hoá học đặc biệt, giá trị của hoa phụ thuộc nhiều vào thời kỳ thu hoạch. Hoa đến tay người chi tiền phải là hoa tươi đẹp, không dập nát, tính chất tốt, đáp ứng được nhu cầu của người mua. Vì vậy, vấn đề bảo tồn hoa sau thu hoạch rất thiết yếu.
Để việc tiến hành bảo tồn hoa đảm bảo tính chất phải tiến hành nhiều công đoạn và phải tuân theo nguyên tắc: Chất lượng hoa cắt cho vào bảo tồn phải khỏe, có độ nở thu hái phù hợp. Trong quá trình bảo tồn phải điều khiển sao cho hoa có cường độ hít thở thấp, cường độ thoát nước giảm, đảm bảo duy trì nguồn dinh dưỡng nuôi hoa, ngăn cản sự sự sản xuất E thylen, sự diễn tiến của nấm bệnh.
Sau đây là một số phương pháp kỹ thuật về thu hái, đóng gói hoá chất áp dụng và cách điều chỉnh độ ẩm không khí, nhiệt độ cơ thể trong bảo tồn hoa:
Trước hết cần xác định thời điểm thu hoạch. Hoa thu hoạch tốt nhất vào buổi sáng sớm, không thực hiện vào giữa trưa vì bây giờ nhiệt độ cơ thể cao, công luận mạnh sẽ khiến cho cành hoa héo tàn nhanh. Sau khi cắt khỏi gốc hay rời khỏi cây mẹ, sự hữu hình của cành hoa bắt đầu giảm dần vì khả năng hút chất dinh dưỡng, hút nước mất đi. Nó chỉ sống được nhờ vào chất dinh dưỡng dự trữ còn lại trong cây, từ từ sẽ héo tàn do sự bốc hơi nước, do nấm hay vi khuẩn xâm nhập vào các thành viên mô làm thối rữa các mạch dẫn truyền. Vì vậy phải nhanh chóng thực hiện các kỹ thuật phân loại và bảo tồn.
Tiếp theo đối với công đoạn thu hái và bảo tồn : ở mỗi loại hoa khác nhau thì cách thu hái, bảo tồn khác nhau:
1. Đối với hoa Lily và Loa kèn:
– Thu hái: Thời gian thu cắt tốt nhất với Lily, Loa kèn là lúc nụ thứ một dưới gốc phình to và hữu sắc.
– Cách cắt: Dùng dao sắc để cắt, không nên cắt hoa quá thấp để cho củ lớn thêm. Tốt nhất là cắt cách mặt đất 15cm, để lại 5 6 lá/cây. Sau khi cắt, ngâm ngay 1/3 cuống hoa vào nước sạch để cho cành hoa không bị mất nước. Sau khi cắt cần phân cấp và buộc hoa lại thành từng bó từ 5 10 cành.
– Bảo quản: Để hoa tươi lâu yêu cầu làm các công việc sau:
+ Xử lý bằng hoá chất: Đối với các giống Lily thơm ngâm 1/4 cuống hoa vào trần trụich hoá học: Các trần trụich thường dùng là đường Sacaro nồng độ cao (5 10%) + trần trụich Nitrac Bạc 100mg/lít hoặc Sunlfit Bạc 4mol/lít, ngâm 20 phút + 1 lượng GA3 nồng độ 100pm.
+ Cất giữ: Sau khi đã xử lý, cần đưa Lily vào kho lạnh ở nhiệt độ cơ thể 1 20C, bảo tồn lạnh nhằm hạn chế sự hút thở và sự sản xuất Etylen.
+ Kích thích hoa nở: Sau khi xử lý lạnh một thời gian dài, yêu cầu xử lý kích thích cho hoa nở – thuốc kích thích nở hoa là 8 Hyđioxypunil 200 mg/l + đường Saccaro 3%.
Hoa Lily (Ảnh: monash.edu.au)
2. Đối với hoa Đồng tiền:
– Sau khi đi giải phải bao hoa và cắm ngay vào nước(ngập 1/3 – 1/4 chiều dài bông) để cuvòi hút no nước, tăng thêm độ rắn của cuống.
– Xử lý sau khi cắt: Sau khi thu phải phân loại để xử lý.
Sau khi phân cấp, cắt rời đoạn gốc cuống hoa từ 2 5 cm và cắm ngay vào nước, đặt nằm kho mát 6 100C cho hút no nước, trong 24 giờ tiến hành bao gói cứ 20 cành bó lại thành 1 bó.
– Bảo quản:
Phương pháp bảo tồn như sau: Ngâm 1/4 cuống hoa xuyên qua trần trụich Nitrac Bạc nồng độ 120mg/l trong 10 phút, dùng trần trụich axit atric (nồng độ 150mg/lít) để điều chỉnh PH của trần trụich trong phạm vi từ 3,5 3,7. Ngoài ra mỗi lít trần trụich thêm 20g đường Saccaroza sau đó đưa hoa vào kho lạnh và để nhiệt độ cơ thể 1-20C, ẩm độ 90-95%.
Hoa chi Đồng tiền (Ảnh: svvn-dresden.org)
3. Đối với hoa Hồng:
– Thu đi giải: Vị trí cắt hoa ảnh hưởng trực tiếp đến độ dài cành hoa, tới sự nảy lộc dưới vết cắt và số ngày cắt lứa sau, tính chất hoa lứa sau. Tuỳ thuộc vào trạng thái sinh trưởng thực tế của cây mà có thể chừa lại trung bình từ 2 4 đốt thậm chí có thể cắt sát cành hoa chính. Nếu thu hái vào tháng 9 10 có thể chừa lại 5 đốt, tháng 3 – 4 chừa lại 2 đốt.
– Xử lý sau cắt: Sau khi cắt hoa xong phải cắm ngay 1/3 cuống hoa bên trong thùng nước, cho vào nơi mát, thông thoáng để xử lý dẫn nhập. Trước khi bảo tồn cần phân loại hoa theo từng loại để tiện bảo tồn. Sau đó bó thành 50 cành hay 100 cành/1 bó.
– Bảo quản hoa
+ Bảo quản bằng hoá chất: Sử dụng các chất sau:
Dung dịch dưỡng cành: Hoa sau khi cắt bị mất nguồn dinh dưỡng, để duy trì dinh dưỡng nuôi cành áp dụng các trần trụich Glucoza, Saccaroza 3 5% trong thời gian bảo tồn.
Sử dụng chất ức chế nấm bệnh: Để giảm gây hại của vi cơ thể sống cần nhúng gốc cành vào trần trụich 10% muối Forinat Natri + Limonat gốc -8 OH.
Sử dụng chất khoáng Etylen: Etylen là 1 hoocmon thực vật thuộc nhóm chất gây già hoá vì vậy trong quá trình bảo tồn hoa nên áp dụng một số chất khoáng như Thiosunfat Bạc nồng độ 1 1,5 ppm phun vào cành, lá.
+ Bảo quản trong phòng bảo tồn điều chỉnh không khí: Điều chỉnh nhiệt độ cơ thể từ 2-50C, ẩm độ 85 90% trong thời gian bảo tồn.
Hoa hồng (Ảnh: tamu.edu)
4. Đối với hoa cúc:
– Thu hái: Thu hái khi hoa nở khoảng 2/3 số cánh hoặc nở gần hoàn toàn cánh vòng ngoài trên cây. Khi cắt xong cắm du dương vào nước (xô, chậu).
– Xử lý sau thu hoạch:
Hoa khi thu hoạch cần đưa luôn vào nhà mát để xử lý dẫn nhập, lựa chọn và phân loại. Sau khi phân loại cành, ngâm vào trần trụich STS (Silverthiosulphate) 0,1%, ngập sâu 8 10 cm chiều dài cành trong thời gian 10 phút, dùng bình phụt mù, phun ướt đẫm lá, không để nước đọng trên hoa.
– Bảo quản: Dung dịch bảo tồn: Đường Saccaroza 2- 5%; -8- HQC (8 Hyđroxy quinoline citrate) 200 ppm hoặc Chlorin 5 10 ppm; BA (BenzylAđenin) 2 5 ppm, bổ sung vào thêm axit Citric để PH của trần trụich = 3 3,5.
– Thời gian cắm 5 10 giờ trong trần trụich trên và để nhiệt độ cơ thể khoảng 100C, độ ẩm không khí 90 95%. Sau đó đóng gói trong túi PE có độ dày 0,04 mm. Nếu chưa tiêu thụ ngay thì bảo tồn lạnh ở nhiệt độ cơ thể 50C, độ ẩm không khí 90% – 95%.
Trên thực tế người trồng còn nhiều do dự đối với áp dụng công nghệ trong sản xuất và bảo tồn sau thu hoạch do dễ cảm sợ mắc tiền, ngại đầu tư. Theo sự tính của Trung tâm rau quả thì lợi tức của việc áp dụng công nghệ trong trồng và bảo tồn cao hơn nhiều so với không bảo tồn và phương pháp bảo tồn đơn giản. Việc nghiên cứu, ứng dụng sản xuất và bảo tồn các giống hoa theo quá trình kỹ thuật cao không những đem lại hiệu quả kinh tế, cải thiện đời sống cho người dân mà còn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp đưa lĩnh vực nông nghiệp diễn tiến theo hướng hình thành nền nông nghiệp sản xuất mặt hàng gắn vào thị trường.
Hoa cúc (Ảnh: hermann-uwe.de)
