Cứ mỗi mùa Xuân, bên cạnh những câu chuyện về sự thành công cũng không thiếu những thảm khốc của những người leo núi khi chinh phục đỉnh Everest, bao gồm một vụ lở tuyết mới đây đã khiến 13 người dân sống quanh vùng thiệt mạng khi đang leo núi.
Tuy nhiên, hàng trăm người từ nhiều dân tộc khác nhau vẫn đang tụ họp ở khu cắm trại dưới chân núi, và nhiều người trong số đó đã lên kế hoạch chinh phục đỉnh núi nhiều nhất thế giới trong vài tuần kế tiếp.
Vậy tại sao việc leo lên được đỉnh Everest lại hấp dẫn đến thế, bất chấp cả chi phí cao và những nguy cơ rình bắt?
Câu trả lời với mỗi người leo núi là khác nhau, nhưng các nghiên cứu cho rằng, những người thích liều lĩnh thường định vị tự tay họ khác với những người không thích liều lĩnh. Với những người bị Everest thu hút, đỉnh núi này là giấc mơ cả đời của họ.
“Tôi hoàn toàn bị sơn nguyên này thu hút. Nó đại diện cho đỉnh cao cao nhất mà mọi người muốn chinh phục. Đó là một sơn nguyên màu nhiệm với khả năng cuốn hút mọi người, giống như thiêu thân bị thu hút bởi ánh sáng vậy”, Alan Arnette, một nhà leo núi và blogger chuyên viết về Everest chia sẻ.
Ý tưởng chinh phục đỉnh Everest đã xuất hiện cách đây hơn 150 năm khi những người lập bản đồ địa hình người Anh khẳng định nó là sơn nguyên nhiều nhất thế giới.
Đỉnh Everest. (Ảnh: livescience)
Everest nhanh chóng trở thành “Cực thứ ba” khi các nhà thám hiểm đua nhau tìm cách trở trưởng thành đầu tiên đặt chân lên tới đỉnh núi.
Maurice Isserman, một nhà sử học thuộc lòng Đại học Hamilton (Clinton, New York) nói về Everest như sau: “Từ khi được trao danh hiệu sơn nguyên nhiều nhất, Everest đã trở thành một biểu tượng đầy mê hoặc. Có nhiều sơn nguyên khác thú vị hơn, giỏi hơn và cũng nhiều thử thách hơn để trải nghiệm. Nhưng chinh phục được Everest mới là một chiến tích – chiến tích cao nhất”.
Khi được tờ New York Times hỏi căn cứ chinh phục Everest, nhà leo núi người Anh George Mallory, người đã qua đời trong chuyến thám hiểm thứ ba tại Everest năm 1924, đã có một câu trả lời sau đó trở nên nổi tiếng: “Bởi vì nó ở đó”.
Andreas Wilke, một nhà đa sầu đa cảm học thuộc lòng Đại học Clarkson (Potsdam, New York) cho biết, bất công ai cũng muốn chinh phục Everest, và những người muốn làm điều đó thường vì sự thúc đẩy tìm kiếm cảm giác mạnh rất mãnh liệt, một phần được chỉ rõ bởi gene. Các nghiên cứu về việc ra quyết định cũng cho thấy một số người có xu hướng chấp nhận hoặc từ chối chấp nhận liều lĩnh lớn hơn những người khác.
Tuy nhiên, mức độ chấp nhận liều lĩnh kha khá phức tạp hơn những gì các nhà đa sầu đa cảm học từng tiên đoán. Trong những nghiên cứu về những người thích các môn thể thao liều lĩnh như nhảy bungee (buộc mình vào dây rồi nhảy từ trên cao xuống) hay lặn có bình dưỡng khí, Wilke nhận thấy có những người dành rất nhiều tiền để mua bảo hiểm ôtô. Điều này có nghĩa là những người chấp nhận liều lĩnh tại một thời điểm nào đó của cuộc đời không có nghĩa là cả đời họ sẽ phải sống liều lĩnh.
Tuy nhiên, khi được ra lệnh đánh giá các hành vi của mình, những người tham dự nghiên cứu thường không cho những gì mình làm là quá liều lĩnh như những người khác nghĩ, vì họ có kĩ nghệ để đi làm đó hoặc những lợi ích thu được đã làm mờ sự sợ hãi. Sự cân bằng giữa nguy cơ và phần thưởng này cũng khác nhau giữa các cá nhân.
Từ góc độ tiến hóa, Wilke cho rằng, việc chấp nhận liều lĩnh có tính một lợi thế, nhất là với nam giới vì nó thể hiện sức mạnh và mạnh mẽ với những người khác giới. Theo lý thuyết này thì việc chinh phục Everest thành công sẽ nâng cao lên danh tiếng của một người.
Với những người đã chinh phục Everest thành công, sự kiện này có tư tưởnga hơn là thể hiện tự tay rất nhiều. Leo lên sơn nguyên cao hơn 8.000m, đứng trên đỉnh của thế giới và sau đó trở về nhà an toàn là một trải nghiệm không gì sánh bằng.
“Nó khiến bạn tập trung vào những gì quan trọng với bạn. Có hàng nghìn căn cứ để từ bỏ nhưng chỉ có một căn cứ khiến bạn phải đi tiếp. Bạn phải tập trung vào căn cứ quan trọng và đặc biệt nhất với bạn đó. Nó buộc bạn nhìn sâu hơn vào thế giới bạn và tìm kiếm xem liệu bạn có sự cứng rắn cả về thể chất và linh hồn để tiếp tục tiến lên khi bạn muốn dừng lại hay không. Và khi trở về, bạn nhận ra rằng mình đã vượt qua thử thách thành công”, Arnette chia sẻ.
