Thực vật thường xuyên phải đương đầu với các cuộc tấn công từ nấm, vi khuẩn, sâu bọ (rệp, sâu bướm, châu chấu,…) và động vật ăn thực vật (gấu trúc, voi,…). Tất cả đều xem thực vật là một nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng.
Đầu tiên là các phương pháp chống giữ vật lí học trên bề mặt. Thân cây thường được bao phủ bởi lớp vỏ chứa nhiều lignin nên thường cứng, rất khó nhai và vẫn có công dụng ngăn chặn mầm bệnh xuyên qua. Lá được bảo vệ bởi lớp vỏ sáp miễn nhiễm với sâu bọ và vi cơ thể sống.
Tuy nằm im nhưng không bất lực, thực vật cũng tự cung cấp cho mình xê ri các bộ phận có thể gây sát thương như gai, kim, móc để cảnh báo và làm chùn bước và khiến chúng trở nên kém hấp dẫn hơn trong mắt những loài ăn thực vật lớn.
Để xử lý các loài sâu bọ nhỏ, một số cây có những kim, móc nhọn và mảnh như lông. Cây đậu thận có các móc nhỏ để đâm vào chân rận và các loài sâu bọ khác. Ở một số loài, lông vẫn có thể phát ra một phức hợp gồm Histamine và các chất độc khác gây ngứa, đau và bỏng khi chạm vào.
Một số loài thực vật khác như rau chân vịt, quả kiwi, dứa, hoa cây hoa vân anh và cây đại hoàng đều được cung cấp vô số kim nhọn li ti gọi là Raphide. Những kim nhọn này có thể gây đau rát với các tổn thương nhỏ trong miệng của động vật khi ăn phải.
Cây mắc cỡ có một cơ chế hoá học tự vệ đặc biệt khác. Bộ phận nhận dấu hiệu vật lý được chuyên môn hoá cảm tưởng tiếp xúc và truyền dấu hiệu từ phiến lá tới cuống lá khiến cho những đơn vị cuống lá giải phóng các ion, từ đó khiến các đơn vị mất nước, tàn đi, đóng lá lại. Cơ chế này khá hữu ích vì hoạt động gấp lá sẽ đuổi sâu bọ đi và lá héo trông không hấp dẫn đối với động vật cỡ lớn.
Nếu những phương pháp tự vệ bên ngoài không hiệu quả thì hệ thống miễn dịch của cây sẽ được hoạt động. Khi nhận ra có mặt của vi khuẩn hoặc sâu bọ xâm nhập, hệ miễn dịch sẽ khởi động cơ chế hoá học tự vệ. Để tránh mầm bệnh lan truyền bên trong cây, lớp sáp bên ngoài dày lên và màng đơn vị trở nên chắc chắn hơn, các khí khổng trên lá đóng lại.
Nếu vi khuẩn tấn công vào một phần của cây, những đơn vị ở đó sẽ tự huỷ để tránh lây lan mầm bệnh, đồng thời những phức hợp độc cũng được tạo ra để loại bỏ kẻ xâm nhập.
Ngoài ra, khi một bộ phận bị tấn công có thể báo hiệu cho các vùng khác bằng hormon và các dấu hiệu điện, khi nhận được những dấu hiệu này các phần khác của cây sẽ tăng tiết các phức hợp chống giữ. Nhưng chưa hết, chúng thậm chí vẫn có khả năng phát ra những phức hợp cảnh báo các cây gần đó để có thể tự tiết chất chống sâu bọ sớm hơn.
Một số cây vẫn có thể gọi liên minh để tạo ra để yểm trừ những người tấn công. Cây bông khi bị tấn công bởi sâu bướm sẽ tiết ra phức hợp đặc biệt vào không khí, phức hợp này thu hút ong ký sinh đẻ tráp vào sâu bướm.
Không như động vật áp dụng răng và móng để đánh bại kẻ thù, thực vật sở hữu các vũ khí lợi hại, hoá chất đồ sộ, cảnh báo từ hàng xóm và hợp tác khác loài, thấy hiền hiền thế thôi chứ bất công lúc nào cũng dễ xơi đâu!
