Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Vườn dân tộc Tongariro của New Zealand là Di sản thế giới thuộc mục lục dạng lai năm 1990.
Vườn dân tộc Tongariro – Di sản văn hóa dạng lai thế giới tại New Zealand
Đến năm 1993, vườn lại được biết tới thêm một lần nữa với mục lục mở rộng lớn hơn. Vườn dân tộc Tongariro là vườn dân tộc đầu tiên ở New Zealand được thành lập. Trên thế giới, vườn dân tộc Tongariro cũng là một trong những vườn dân tộc được thành lập sớm với vị trí thứ tư.
Vườn được thành lập năm 1887 với diện tích gần 80 ha phủ kín ba ngọn miệng núi lửa Ruapehu, Ngauruho và Tongariro. Vườn nằm tạm trúng tâm phía bắc của New Zealand. Ba ngọn miệng núi lửa Ruapehu, Ngauruho và Tongariro mang quan niệma rất thiêng liêng trong văn hóa, tôn giáo của người Maori. Đặc biệt là Tongariro nằm tạm trúng tâm vườn dân tộc được xem như trái tim của khu vực này. Tongariro chính là biểu tượng kết nối thiên đàng của nhân thế với tự nhiên tại vương quốc tươi đẹp, thảnh thơi này.
Ba ngọn miệng núi lửa Ruapehu, Ngauruho và Tongariro có độ cao trung bình, lần lượt: núi Ruapehu cao 797 mét so với mặt nước biển; núi Ngauruho cáo 2291 mét so với mặt nước biển và núi Tongariro cao 1968 mét so với mặt nước biển. Núi Tongarigo có chiều dài đến 18 km trong khi Ngauuhoe bên trong lại là mộ trong những miệng miệng núi lửa của ngọn Tongariro. Ngọn núi này được thế giới biết đến bởi những hồ nước sặc sỡ sắc khác nhau, tùy theo thời tiết mà âm sắc, màu sắc sẽ thay đổi. Điều này mang lai hình ảnh vô cùng ảo diệu và thu hút khách tham quan du lịch tới vườn mỗi từng năm tăng.
Những hồ nước đổi màu nổi tiếng ở vườn dân tộc Tongariro
Núi Ruapehu lại thu hút khách du lịch vì căn cứ khác đó là sơn nguyên chính là tình hình chính cho loạt phim nổi tiếng Lord of the Rings (tựa tiếng Việt: Chúa tể những chiếc nhẫn). Núi Ruapehu được bao phủ bởi rừng rậm, là nơi ở của nhiều loài chim và động vật đặc biệt chỉ phát hiện ở New Zealand, trong đó có loài dơi đuôi ngắn vô cùng hiếm có thuộc vào danh sách sách đỏ của thế giới. Núi Ruapehu cũng là một trong những ngọn miệng núi lửa hoạt động mạnh nhất thế giới, và là ngọn miệng núi lửa cao nhất ở New Zealand. 25 triệu năm trước, núi Ruapehu đã bắt đầu hoạt động, môn lịch sử nhận ra rằng cứ khoảng 50 năm, sơn nguyên này lại có một lần hoạt động lớn song những lần phu trào nhỏ thì xảy ra hàng năm. Đến nay ngọn miệng núi lửa này tuy không còn tiếp tục hoạt động nhưng khảo cứu địa chất cho thấy nó không hẳn đã là một ngọn miệng núi lửa chết.
Thiên nhiên ở vườn quốc Tongariro gồm có đầy sự bất ngờ. Ở đây, tuyết có thể rơi bất kỳ thời điểm nào trong năm, mưa cũng có thể đến tại bất kể thời điểm nào trong tháng. Thời tiết nơi đây rất khó tiên đoán, điều này cũng gây trở ngại trong công việc tổ chức du lịch. Tuy nhiên bù cho phong cảnh tự nhiên tuyệt trần và tuyệt sắc ở đây lại khiến cho khách du lịch chấp nhận những rủi ro của thời tiết để liên tục đăng ký những chương trình cắm trại , leo núi.
Đến nay, Tongariro đã trở thành một trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất ở New Zealand. Vẻ đẹp của tự nhiên tuyệt trần, phong cảnh biến đổi phong phú và đầy sức lôi cuốn: từ những miền đồng cỏ đến những khu rừng rậm, từ những hồ nước trong xanh đến những đỉnh miệng núi lửa phủ khói, từ sông suối đến hoang mạc….Tất cả đã hòa quyện tạo thành một sức hút khó chống lại.
Không chỉ có tự nhiên tuyệt đẹp, vườn dân tộc Tongariro còn mang những đặc trưng về địa chất rất đặc biệt và một hệ sinh thái độc đáo.
Ngoài ra, vườn dân tộc Tongariro còn là biểu tượng quan trọng trong nền văn hóa của người Maori – những cư dân đầu tiên của khu vực New Zealand. Người Maori có tổ tiên là những thổ dân sống ở hướng đông Polynesia. Những cư dân này di cư đến New Zealand bằng thuyền nhỏ trong thời kì từ năm 1250 đến 1300 sau Công nguyên. Trải qua nhiều thế kỷ bị cô lập, những cư dân Polynesia này đã diễn tiến nên một nền văn hóa độc đáo nghe được đến với tên gọi Maori.
Chính bởi sự kết hợp tuyệt vời giữa tự nhiên và văn hóa nơi đây mà Tổ chức Unesco đã quyết định công nhận Vườn dân tộc Tongariro là Di sản tự nhiên thế giới xếp trong mục lục dạng lai.
