Tiendientu.org lược dịch bài viết của Magda Borowik – đặc phái viên fintech từ Bộ Kỹ Thuật Số của Cộng hòa Ba Lan và là giám đốc nghiên cứu công nghệ tại FinTech Ba Lan – đăng tải trên trang tin Coindesk.com trong khuôn khổ loạt bài Coindesk’s 2017 in Review.
Fintech định hình thế giới
Thế giới vài năm trở lại đây là do “fintech” sở hữu.
Từ các start-up, đến nhà đầu tư, rồi đến các chương trình của chính phủ, fintech đã phủ sóng khắp mọi nơi. Nhưng trong năm vừa qua, “regtech” và “govtech” đã tham gia vào cuộc đối thoại mà trước đây chỉ là của riêng fintech. Bộ ba từ này xuất hiện xung quanh cuộc sống hàng ngày của bạn rất thường xuyên.
Nhưng, chúng có điểm chung gì không?
Tôi tin rằng cả ba đều có thể được mô tả như là các công nghệ giao dịch cho phép chuyển giá trị trực tuyến một cách an toàn – dù giá trị tài sản là tiền hoặc không phải tiền đi chăng nữa. Công nghệ tài chính thay thế, công dụng của máy tính hiện đại, và công nghệ như là phương tiện xây dựng lòng tin – tất cả đều là công cụ cần thiết của mọi chính phủ.
Không ngạc nhiên khi các ứng dụng fintech đang xuất hiện nhanh chóng ở nhiều lĩnh vực – từ quản lý và giám sát bằng cách sử dụng DLT hay máy tính nhận thức, cho đến chính phủ phát triển phương pháp thanh toán điện tử cho các dịch vụ công và an sinh xã hội. Ở Ba Lan, ứng dụng hiện đang được triển khai là khai thác công nghệ tích hợp với định danh số hóa – được nhà nước cùng với ngân hàng và các tổ chức đáng tin cậy khác hợp tác phát triển để cung cấp dịch vụ cho người dân.
Điều quan trọng là chương trình quốc gia về định danh điện tử này của chúng tôi là dựa trên mô hình liên kết, có nghĩa là cơ sở dữ liệu về danh tính của công dân không chỉ được nhà nước dùng để quản lý – mà các bên ngân hàng, bảo hiểm và nhà cung cấp viễn thông cũng có thể truy cập thông tin để phục vụ cho những mục đích khác nhau.
Đây là một sự khác biệt quan trọng vì các công nghệ giao dịch được xác định bằng cách sử dụng một loại dữ liệu đặc biệt – dữ liệu này đặc trưng cho thông tin giao dịch, thỏa thuận hoặc giá trị trao đổi giữa các bên tham gia.
Nó là một vài thông tin mô tả sự kiện bao gồm thời gian và giá trị số, là đặc điểm nhận dạng một thỏa thuận hay giao dịch giá trị có ý nghĩa thương mại hoặc pháp lý. Thông tin thường liên quan đến dữ liệu cá nhân và số tài khoản bí mật của ngân hàng.
Sự trỗi dậy này là một lẽ tất nhiên
Trong một không gian số, tất cả mối quan hệ ràng buộc đều là giao dịch. Dù trông giống hay khác, thì nó vẫn chỉ là các giao dịch thôi.
Chính quyền quốc gia giao dịch với công dân của mình để cung cấp dịch vụ công đáng tin cậy. Họ cũng giao dịch với doanh nghiệp và chính phủ các nước khác. Một số người dân giao dịch tương tác với nhà nước thông qua các loại hình kinh doanh. Với các lĩnh vực chiến lược như năng lượng hoặc dịch vụ tiện ích, giao dịch chính là chìa khóa.
Trong nền kinh tế ngày càng tập trung vào dữ liệu hiện nay, các thông tin giao dịch có thể được xem như là một loại cơ sở hạ tầng quan trọng được số hóa. Đây là lý do tại sao nhà nước và doanh nghiệp cần tập trung vào việc đảm bảo cấu trúc dữ liệu đáng tin cậy.
Do đó, blockchain và sổ cái phân tán được xem như công cụ để đảm bảo dữ liệu toàn vẹn, không thể chỉnh sửa và hoàn toàn có thể tin cậy. Nhưng không có nghĩa là chúng ta phải chuyển tất cả mọi thứ sang blockchain. Mà chỉ cần cung cấp thêm một phân lớp giao dịch mới vào cấu trúc dữ liệu đã tồn tại trước đó, tạo một dấu vết kiểm toán mạnh mẽ về những gì đã và đang xảy ra trên cơ sở hạ tầng quan trọng là được.
Ứng dụng này có thể làm công cụ quản lý giấy phép và các loại quyền của công dân. Thông qua công nghệ blockchain, những gì nhà nước chủ yếu làm là chứng thực, quản lý và xác minh sổ cái cho các mối quan hệ xã hội; có thể là sổ đăng ký quyền sở hữu, các khoản bảo hiểm và định danh – để xác định ai là công dân và ai có thể tham gia vào các giao dịch chính trị.
Ngày nay, chúng ta tin tưởng vào nhà nước đến mức nào vẫn còn là câu hỏi đang bỏ ngỏ, nhưng việc phát minh ra sổ cái phân tán đã giới thiệu cách xây dựng lòng tin vào tổ chức mới mẻ hơn – tin tưởng vào code máy tính mà tổ chức vận hành, thay vì đặt niềm tin vào các đại diện dân biểu, dân cử như trước đây.
Khai thác tiềm năng sẵn có
Vậy, nếu sổ cái phân tán có thể hoạt động như một cỗ máy có thể tin tưởng được – thì nó sẽ như thế nào?
Bước đầu tiên là kiểm toán lại các nguồn dữ liệu đã tồn tại từ trước – xác minh, làm sạch và tái cấu trúc để chúng có thể tổ chức lên blockchain được. Sau đó, phân lớp giao dịch theo mô hình phân tán mới có thể đưa vào hoạt động.
Hoàn toàn không có ý nghĩa gì khi đưa ra yêu cầu đảm bảo tính toàn vẹn và không thể sửa đổi đối với những dữ liệu cũ ngẫu nhiên và không nhất quán trước đây.
Tuy vậy, trong phạm vi công nghệ giao dịch đang phát triển nhanh chóng này, sự số hóa có thể được lợi từ sổ cái phân tán theo nhiều khía cạnh. Cấu trúc dữ liệu tin tưởng được, phát sinh từ việc xử lý dữ liệu với cơ chế đồng thuận phân quyền – sẽ mang đến lợi ích cho nhiều ngành nghề, ví dụ như thương mại điện tử và các quy trình lập pháp (trong những ngành mà việc kiểm tra và giám sát tài liệu là rất quan trọng).
Cuối cùng, giao thức chuyển giá trị và sổ cái phân tán có thể hữu ích cho chức năng số hóa các dịch vụ công và chuyển đổi qua lại giữa các dịch vụ này. Đặc biệt là, nếu chúng ta xem xét các giao thức chuyển giá trị như là dịch vụ công kỹ thuật số, thì công dụng của nó đối với chính phủ sẽ rõ ràng hơn một chút.
Trong thời gian tới, chính phủ toàn cầu sẽ ngày càng nhận thức được ý nghĩa của công nghệ giao dịch và vai trò của họ trong cuộc cách mạng số hóa. Quốc gia nào có chính sách cho phép thử nghiệm loại hình công nghệ mới này sớm hơn sẽ có ưu thế lớn hơn trong cuộc đua cải tiến và ứng dụng công nghệ về sau.
Tại Bộ Kỹ Thuật Số của Cộng hòa Ba Lan, gần đây chúng tôi đã công bố chiến lược số hóa công nghiệp mới, và chúng tôi xác định công nghệ giao dịch là một trong ba lĩnh vực chủ chốt quyết định cho tăng trưởng kinh tế.
Sự hiểu biết đến từ việc thử nghiệm nhiều lần – và chúng ta không còn cách nào khác ngoài việc thử những điều mới mẻ, làm cho đôi tay bận rộn liên tục – để nắm rõ được các loại công nghệ mới của tương lai.
Tất nhiên hành động đó chỉ là bước đi đầu tiên, nhưng lại là bước đi cực kỳ quan trọng. Tôi ước gì tất cả các nhà hoạch định chính sách quốc gia sẽ đều thực hiện như thế, để chuẩn bị tốt cho tương lai đang đến – dù sớm hay là muộn.
Nguồn tham khảo: tiendientu.org